Als ik één woord moet gebruiken om “Capitalist Nigger” te omschrijven, dan zou ik moeten kiezen voor “moeilijk”. En dat niet in die zin dat het tekstueel moeilijk is te begrijpen. Helemaal niet. Dr. Onyeani heeft zijn best gedaan om een erg toegankelijke tekst te produceren, die helder zijn denken overbrengt.

De moeilijkheidsgraad ligt hem in de emotionele strijd die je moet leveren om door het boek heen te worstelen.

“Capitalist Nigger” zal hier beoordeeld worden langs drie dimensies; de inhoud, de toon en de relevantie.

De inhoud

Inhoudelijk is het boek een opsomming van zaken die een rol spelen in de positie van de Afro mens (de schrijver richt zich voornamelijk op de Afro mens in de VS). Hij is daarin heel erg grondig. Dr Onyeani laat in zijn analyse, het verloop van de ontwikkeling van de (moderne) Afro mens de revue passeren. Het is duidelijk te merken dat Dr. Onyeani een man is met een wetenschappelijke achtergrond. Definitie van het onderzoeksonderwerp, theorie over de situatie die geobserveerd wordt, diagnose van de situatie en voorstellen voor behandelingsmethodiek met de grootste kans van slagen, komen allemaal aan bod.

Het belangrijkste aan de inhoud is het feit dat Dr. Onyeani, de focus van zijn verhaal intern houd. Oorzaken, gevolgen en remedies worden allemaal met een blik naar het hart van de Afro gemeenschap besproken. Invloeden van buiten de Afro wereld zijn irrelevant.

Toch moet worden opgemerkt dat Dr Onyeani het leeuwendeel van zijn analyse reserveert voor zijn opsomming van dat wat er mis is. Natuurlijk weten wij zelf dat er HEEL VEEL mis is, maar wanneer je dat alles leest kijk je uit naar het oplossingsmodel dat hij dan “onvermijdelijk” zal gaan aandragen.

“The Road to Succes, a Spider-Web doctrine” is een veelbelovende ondertitel. Eén die niet wordt waargemaakt. Ja, Dr. Onyeani stelt een oplossingsmodel voor, maar besteed er erg weinig tijd aan. Gezien zijn diepgaande analyse van de misstanden verwacht je een even goed uitgewerkt, praktisch toe te passen oplossingsmodel.

De toon

De toon die Dr. Onyeani aanslaat bij zijn analyse van de sociaal economische positie van de Afro Mens, is rond uit pijnlijk. Je zou bijna denken dat de goede man zichzelf haat. Dat hij zich schaamt voor de Afro mens is duidelijk en er is een goede kans dat hij zich schaamt dat hij een Afro mens is. De inhoud is daarom ook geschreven op een manier, dat het op één lange litanie lijkt.

Hoewel de woorden je vertellen dat er hoop is en dat de Afro mens iets aan zijn situatie kan doen, zorgt de aangeslagen toon ervoor dat je gaat twijfelen of de schrijver je niet gewoon voor de gek houd en dat hij helemaal geen reden tot hoop ziet.

Tijdens het lezen kom je tot de conclusie dat indien het Dr. Onyeani’s bedoeling is geweest om ons hoopvol te stemmen hij dan heeft jammerlijk gefaald. En dan snap je het; het is zijn bedoeling geweest om ons kwaad te maken. Misschien zelfs razend. Razend over het feit dat iemand, ook al is hij zelf een Afro persoon, dit over ons kan schrijven en dan wij hem ook nog gelijk moeten geven.

Hij slaagt daar in op een briljante manier.

De relevantie

De kers op de taart in dit boek is de relevantie. Als je dat in beschouwing neemt dan vergeef je Dr. Onyeani zijn alles behalve positief doorklinkende toon. Dan snap je dat de beste man waarschijnlijk uit wanhoop de eerste tekenen van zelfverachting begint te vertonen.

Je snapt hem veel beter wanneer je “Capitalist Nigger” in 2017 leest en erachter komt dat het in 1990 is geschreven….